بررسی وضعیت فرش دستباف در حاشیه نوزدهمین نمایشگاه فرش

 در این نمایشگاه که بیش از 420 تولیدکننده و صادرکننده‌ فرش دستباف حضور داشتند، وجود تولیدکنندگان و بازرگان صاحب نام ایرانی و غیر ایرانی فرش دستباف از 60 کشور جهان از جمله سوییس، روسیه، ژاپن، دانمارک، اتریش، کانادا، یونان، اسپانیا، ترکیه، اروگوئه، بوسنی و کرواسی بعد دیگری به صنعت فرش ایران داده بود.
    
    در حالی که ارائه هزاران فرش در نمایشگاه بدون کمترین شباهت و نزدیکی طرح‌ها با یکدیگر، توانمندی و تعلق این هنر به ایران را بار دیگر به رخ بازدید کنندگان خارجی می‌کشید اما در طی چند سال اخیر این کالای نفیس بازار خود در خارج و حتی در داخل کشور را در خطر از دست دادن می‌بیند که این امر به عوامل مختلفی برمی‌گردد.
    
    از جمله عواملی که از سوی کارشناسان برای کمرنگ شدن نقش فرش ایرانی در بازار می‌دانند، ورود فرش‌های خارجی به‌خصوص چینی، هندی و پاکستانی به بازار و رقابت این فرش‌ها با فرش‌های ایرانی است.
    
    در گذشته فرش دستباف به صورت کالای انحصاری متعلق به ایران بود و هیچ رقیبی در بازارهای جهانی نداشت اما اینک به دلیل اینکه کشورهای دیگر از امتیازاتی از قبیل تجارت و بازاریابی قوی در مقابل مزیت‌هایی از قبیل طرح، رنگ مواد اولیه و نیروی انسانی فرش ایران دارا هستند، در زمینه‌ فروش این کالا موفق‌تر عمل کرده‌اند.

چه بسا اگر هنر ایرانی و زیبایی طرح و رنگ آمیزی و کیفیت بالای مواد اولیه با بازاریابی درست و تجارت قوی همراه شود بتوان خواسته‌ معاون اول رییس جمهور مبنی بر افزایش صادرات فرش به یک میلیارد دلار در سال را تحقق بخشید.
    
    بنا به اعتقاد برخی از مسئولان و دست‌اندرکاران فرش ایران به این دلیل که از نظر طرح در حالت ایستا باقی مانده است و از حرکت و پویایی دور شده، نمی‌تواند با فرش‌های خارجی رقابت کند ولی به اعتقاد عده‌ای دیگر فرش ایرانی از آن جهت صاحب نام و شهره است که پایبند به اصالت‌های پیشینیان است و نهایتا عده‌ سومی هم معتقدند که احترام به اصالت به معنی باقی ماندن در طرح‌های گذشته نیست.
    
    رییس اتحادیه‌ صادرکنندگان فرش هم در این زمینه معتقد به حفظ اصالت‌هاست و عنوان می‌کند که ترجیح می‌دهیم با بهترین کیفیت فرش ببافیم و آن را صادر کنیم.
    
    خبرنگار ایسنا در حاشیه برپایی نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی فرش در هفته گذشته با تعدادی از غرفه‌داران به گفت‌وگو نشست. آنها مهمترین عوامل رکود صنعت فرش ایران را از دست دادن بازارهای جهانی می‌دانند که این خود معلول نحوه‌ سیاست‌گذارهای دولت است.
    
    بسیاری از این غرفه داران معتقد بودند برای حل مشکلات فرش ابتدا باید دیپلماسی قوی ایجاد شود. همچنین این غرفه‌داران ورود فرش‌های ماشینی و دولتی خارجی که باعث از بین رفتن مطلوبیت فرش ایرانی حتی در بازارهای داخل شده است را از دیگر عوامل رکود و ضعف فرش ایران نام بردند.
    
    عواملی از جمله نبود تبلیغات کافی، تشویق نشدن قشر جوان به آشنایی بیشتر با فرش ایرانی و همچنین عدم تعادل بین هزینه‌های تمام شده‌ تولید فرش و قیمت نهایی آن از دیگر عوامل رکود این صنعت از دیدگاه غرفه‌داران و دست‌اندکاران فرش است.
    
    به اعتقاد جامعه‌ تولید کننده‌ فرش دستباف اصلی ترین عامل گرانی فرش بالا بودن هزینه‌های جانبی تولید آن از جمله هزینه‌های حمل و نقل و وجود واسطه‌گران است.